Opinie śląskich projektantów, przedsiębiorców i samorządów lokalnych.
Badanie przeprowadzone w ramach projektu Design Silesia
Realizacja
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, ASP w Katowicach, Zamek Cieszyn
Cel projektu
Upowszechnienie wykorzystania designu w rozwoju województwa Śląskiego. Jednym z kluczowych założeń była diagnoza stanu i potrzeb designu w województwie śląskim.
Relacja projektanta i zleceniodawcy – opinie
Wprowadzenie – postrzeganie projektowania
Problemy
Rozdźwięk w autodefinicji roli zawodowej projektantów, a postrzeganiem jej przez przedstawicieli środowisk, które stanowić mogą grupy potencjalnych zleceniodawców.
Postrzeganie projektowania przez walory estetyczne. Wśród polskich przedsiębiorców w dalszym ciągu funkcjonuje nieporozumienie polegające na utożsamianiu designu wyłącznie ze stylizacją.
Ograniczanie roli projektowania do budowania wizerunku i promocji.
Brak dostatecznej wiedzy oraz deficyt informacji na temat zakresu działań projektanta w środowiskach potencjalnych usługobiorców, jako częsty powód nieufności w relacjach biznesowych.
Kolejny problem to upraszczanie, ignorowanie, ograniczanie czy wręcz ne-
gowanie zakresu zagadnień wchodzących w zakres kompetencji projektanta.
Role i definicje
Poszerzenie roli projektanta – doradzanie i zrozumienie klientów i ich potrzeb, znajomość rynku, obszarów działalności różnych podmiotów oraz szerokiego kontekstu społecznego, w którym produkty i usługi będą istniały.
Przedsiębiorcy stopniowo poznają siłę oddziaływania designu i jego rolę w łańcuchu działalności gospodarczej.
Coraz częściej przedsiębiorcy zdają sobie również sprawę z faktu, że cykl rozwoju nowego produktu jest procesem złożonym i wymagającym zaangażowania interdyscyplinarnego zespołu realizatorów.
Wyjście projektowania poza produkt – planowanie usług, strategii zarządzania, budowanie systemów komunikacji.
Design nie obejmuje jedynie strony wizualnej produktu czy usługi, ale integruje różne obszary takie jak technika, technologia, ergonomia, marketing, psychologia, socjologia i zarządzanie.
Design stawia więc pytanie o sposób w jaki przeprowadzić przedsiębiorcę i projektanta we wspólnej pracy do efektu.
Design staje się narzędziem stymulowania procesów zmian, gdzie głos w dyskusji należy się także odbiorcom działań projektowym (możliwość partycypacji użytkownika w procesie projektowym).
Celem projektowania jest zauważenie, zdefiniowanie i twórcze rozwiązanie problemu.
Projektowanie polega również na tworzeniu koncepcji zupełnie nowych produktów i modernizowaniu już istniejących. Chodzi tu nie tylko o stronę formalną, ale również użytkową, często konstrukcyjną, a czasem o stworzenie idei zupełnie nowego produktu.
Poszukiwanie, udoskonalanie, uniwersalizacja i indywidualizacja, szukanie prawidłowości i sprzeczności, poddawanie pod dyskusję oczywistych reguł, są wpisane w istotę zawodu projektanta.
Inną cechą specyficzną designu jest innowacyjność. Poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań winno być tutaj traktowane jako stały i otwarty proces. Wymaga zrozumienia i determinacji inwestora oraz projektanta, a właściwie zespołu reprezentującego producenta i zespołu projektantów – winny to być bowiem działania zespołowe.
Design w województwie śląskim – raport badania
Dane dotyczące respondentów:
25-osobowa grupa projektantów, których działalność zawodowa związana
jest z obszarem województwa śląskiego.
Pytania i odpowiedzi
Ograniczenia w skali kraju – bariery dla rozwoju designu w Polsce
Odpowiedzi respondentów:
brak świadomości korzyści jakie niesie za sobą współpraca z projektantami
bariery finansowe
świadomość roli designu (m.in. u potencjalnych zleceniodawców)
niedostateczne przygotowanie projektantów do zawodu – system edukacji nie ułatwiający „wejścia na rynek”, praktyki, praktyczne przygotowanie do zawodu, brak zaufania do młodych projektantów
brak wiedzy o istnieniu zawodu projektanta – a zatem obszaru jego kompetencji
Zainteresowanie wśród przedsiębiorców współpracą z projektantami
Odpowiedzi respondentów:
design jako czynnik konkurencyjności w grze rynkowej
mimo gotowości podjęcia współpracy – brak umiejętności współpracy i zrozumienia wartości pracy projektantów
traktowanie pracy projektantów jako niepotrzebnych wydatków
Czynniki decydujące o przyjęciu konkretnego zamówienia do realizacji
Tabela ilustrująca odpowiedzi respondentów
| kategoria odpowiedzi | N = 25 | % z N = 25 |
| Warunki finansowe | 19 | 76 |
| Tematyka zlecenia | 12 | 48 |
| Znalezienie wspólnego języka zezleceniodawcą – ustalenie satysfakcjonujących obie strony zasad współpracy | 10 | 40 |
| Możliwości technologiczne | 4 | 16 |
| Kultura designu wprzedsiębiorstwie | 3 | 12 |
| Marka zleceniodawcy | 2 | 8 |
| Profesjonalny brief | 2 | 8 |
| Przekonanie ocelowości działania | 2 | 8 |
| Gotowość podjęcia zmian | 1 | 4 |
| Jasne zasady współpracy zapisane wumowie zezleceniodawcą | 1 | 4 |
| Oczekiwania odbiorcy | 1 | 4 |
| Potencjał zlecenia, możliwość stworzenia dobrego produktu | 1 | 4 |
| Potrzeba społeczna | 1 | 4 |
| Przekonanie owłasnych kompetencjach | 1 | 4 |
| Satysfakcja ipełna odpowiedzialność zaprojekt | 1 | 4 |
| Termin realizacji | 1 | 4 |
| Zakres obowiązków | 1 | 4 |
| Zaufanie | 1 | 4 |
| suma | 64 | X* |
Czynniki utrudniające współpracę ze zleceniodawcą
Tabela ilustrująca odpowiedzi respondentów
| kategoria odpowiedzi | N = 25 | % z N = 25 |
| Negocjowanie stawek | 11 | 44 |
| Niedostateczne zaangażowanie, trudności wkomunikacji, brak decyzyjności | 8 | 32 |
| Brak zaufania doprojektanta jako specjalisty wswojej dziedzinie | 5 | 20 |
| Niesprecyzowane założenia projektowe | 5 | 20 |
| Niska świadomość wagi designu wzarządzaniu przedsiębiorstwem | 5 | 20 |
| Krótkie terminy realizacji, często uniemożliwiające perfekcyjne dopracowanie projektu | 4 | 16 |
| Przekonanie zleceniodawcy, żewie lepiej | 4 | 16 |
| Brak świadomości zleceniodawcy dotyczący procesu projektowego | 3 | 12 |
| Brak jasno określonych zasad, terminów orazharmonogramów kosztów projektu | 2 | 8 |
| Małe budżety uniemożliwiające zaproszenie dowspółpracy większej ilości projektantów – istotne szczególnie wfazie koncepcyjnej | 2 | 8 |
| Przekonanie zleceniodawcy dokompleksowych rozwiązań | 2 | 8 |
| Zbyt sztywne przepisy ibiurokracja wprzypadku sektora publicznego | 1 | 4 |
| Zleceniodawca dokonuje samowolnych zmian, zleceniodawca godzi się naniską jakość | 1 | 4 |
| suma | 53 | X* |
Porównując obydwie tabele widać, że trochę więcej respondentów okazało zgodność, co do najważniejszych czynników polepszających współpracę. Niektóre z elementów zostały wymienione w obydwu kategoriach, zajmując dodatkowo tą samą lokatę – zaufanie (w obydwu zestawieniach miejsce 3).
Czynnik finansowy przyczyną największych problemów we współpracy. Natomiast wśród czynników pomagających wspólnie pracować najistotniejsze są te związane z komunikacją interpersonalną oraz potrzebą szacunku i uznania.
Czynniki ułatwiające współpracę ze zleceniodawcą
Tabela ilustrująca odpowiedzi respondentów
| kategoria odpowiedzi | N = 25 | % z N = 25 |
| dobra komunikacja, otwartość iprzepływ informacji | 14 | 56 |
| jasno określone oczekiwania projektowe ifinansowe | 11 | 44 |
| zaufanie | 6 | 24 |
| szczegółowy brief iwysoka świadomość roli designu | 5 | 20 |
| przestrzeganie terminów przez obie strony | 3 | 12 |
| wzajemny szacunek, wtym uznanie kompetencji zawodowych iprofesjonalizmu projektanta przez zleceniodawcę | 3 | 12 |
| satysfakcja finansowa | 2 | 8 |
| wypracowanie wspólnej koncepcji | 2 | 8 |
| realność żądań | 1 | 4 |
| rodzaj zlecenia | 1 | 4 |
| wysoka jakość | 1 | 4 |
| zleceniodawca, którynastawia się nakompleksową idługofalową współpracę | 1 | 4 |
| suma | 50 | X* |
Wnioski
Najczęściej podawaną przez projektantów przeszkodą w rozwoju designu oraz we współpracy ze zleceniodawcą jest kwestia finansów. Jak pokazuje badanie, niechęć do inwestowania w design wynika głównie z nieświadomości zleceniodawców.
Kierunek rozwiązań – informowanie o roli i znaczeniu designu, kompetencjach projektanta oraz jego procesie projektowym z zaznaczeniem aspektu czasu. Case study – jakie korzyści niesie współpraca z projektantami, znaczenie dobrego projektu dla klienta. Design jako inwestycja długofalowa. Uświadomienie znaczenia przepływu informacji między projektantem i zleceniodawcą, zwłaszcza w konstruowaniu założeń projektowych.
Dodaj komentarz